شاخص توده بدنی

 

شاخص توده بدنی (BMI) ابزاری است که متخصصان از آن برای تخمین میزان چربی بدن با استفاده از اندازه گیری قد و وزن شما استفاده می کنند. این شاخص می تواند به ارزیابی عوامل خطر برای برخی از بیماری ها کمک کند. باید به این نکته توجه داشت که BMI همیشه نمایش دقیقی از چربی بدن نیست.

شاخص توده بدنی (BMI) چیست؟

شاخص توده بدنی (Body Mass Index – BMI) یک ابزار غربالگری پزشکی است که نسبت قد به وزن شما را برای تخمین میزان چربی بدن شما با استفاده از فرمول (BMI = kg/m2) اندازه گیری می کند. پزشکان، BMI را با استفاده از وزن (کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (متر مربع) محاسبه می کنند.

شاخص توده بدن میزان چربی بدن یا سلامت عمومی را تعیین نمی‌کند. ترکیب بدن و توزیع چربی بدن در افرادی که BMI مشابهی دارند می‌تواند بسیار متفاوت باشد. مهم است بدانید که محاسبه BMI یکی از روش‌های متعددی است که بیشتر توسط متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای تعیین خطر ابتلا به مشکلات سلامتی در فرد استفاده می‌شود.

در بیشتر افراد، BMI با چربی بدن مرتبط است، بدین معنا که هرچه عدد بالاتر باشد، ممکن است چربی بدن بیشتری داشته باشید؛ اما در برخی موارد دقیق نیست. BMI به تنهایی سلامت را تشخیص نمی دهد. پزشکان از BMI و سایر ابزارها و آزمایش ها برای ارزیابی وضعیت سلامت و خطرات فرد استفاده می کنند.

سطح خطر فرد، همراه با سایر معیارهای ارزیابی، به هدایت توصیه‌ها برای مدیریت سلامت کمک می‌کند. اندازه‌گیری دور کمر مفید است، زیرا داشتن چربی زیاد در اطراف کمر با خطرات بیشتر سلامتی مرتبط است.

چربی بالای بدن ممکن است منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 شود. چربی کم بدن ممکن است با سوء تغذیه مرتبط باشد. مقدار مناسب چربی بدن به ورود ویتامین ها و مواد معدنی به بدن شما کمک می کند. همچنین منبع انرژی برای بدن شما فراهم می کند، به حفظ دمای بدن کمک می کند و از اندام های شما محافظت می کند. شما نباید از نمودار استاندارد BMI برای ارزیابی وزن کودک یا نوجوان استفاده کنید. با پزشک فرزندتان در مورد محدوده وزن بهینه برای سن و قد او صحبت کنید.

برای محاسبه شاخص توده بدنی به چه اطلاعاتی نیاز هست؟

1. وزن
2. قد
3. پیشینه قومی: این محاسه گر اطلاعاتی در مورد پیشینه قومی شما درخواست خواهد کرد. این به این دلیل است که افراد با پیشینه قومی آسیایی، سیاه پوست آفریقایی، آفریقایی-کارائیبی یا خاورمیانه‌ای، در BMI پایین‌تر، احتمال بیشتری برای ابتلا به مشکلات سلامتی دارند. وقتی اطلاعات مربوط به پیشینه قومی خود را وارد می‌کنید، ماشین حساب توصیه‌های دقیق‌تری در مورد نتیجه BMI شما ارائه می‌دهد.

شاخص توده بدنی (BMI) برای چه مواردی استفاده می شود؟

متخصصان خدمات درمانی از BMI برای کمک به تشخیص انواع وزن و به عنوان ابزاری برای غربالگری برخی از بیماری ها استفاده می کنند.

طبقه‌بندی ریسک سلامت بر اساس شاخص توده بدنی

شاخص توده بدنی (BMI) که در دسته بالاتر از «طبیعی» قرار می‌ گیرد، با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، همراه با سایر بیماری‌ های مزمن مانند بیماری‌ های قلبی، فشار خون بالا و برخی از انواع سرطان مرتبط است. برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند، داروهای خاصی از جمله انسولین، می‌توانند مدیریت وزن آن ها را چالش برانگیزتر کنند و در BMI بالاتر نقش داشته باشند.

طبقه‌بندی	BMI (kg/m2)	خطر ابتلا به مشکلات سلامتی
کمبود وزن	< 18.5	افزایش یافته
وزن طبیعی	18.5 – 24.9	حداقل
اضافه وزن	25.0 – 29.9	افزایش یافته
اضافه وزن نوع 1	30.0 – 34.9	زیاد
اضافه وزن نوع 2	35.0 – 39.9	خیلی زیاد
اضافه وزن نوع 3	>= 40.0	بیش از حد نرمال زیاد

نمودار BMI برای بزرگسالان

 این نموداری از دسته‌های BMI بر اساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی است. خطوط چین نشان‌دهنده زیربخش‌های یک دسته‌بندی اصلی هستند.

جدول BMI برای کودکان و نوجوانان، ۲ تا ۲۰ سال

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) طبقه‌بندی BMI را برای کودکان و نوجوانان بین ۲ تا ۲۰ سال توصیه می‌کند.

طبقه بندی	محدوده درصد
کمبود وزن	<5%
وزن طبیعی	5% – 85%
در معرض خطر اضافه وزن	85% – 95%
اضافه وزن	>95%

تشخیص انواع وزن با BMI

به طور کلی، محدوده های BMI زیر (بر حسب kg/m2) انواع مختلف وزن را طبقه بندی می کنند:

• کمبود وزن: کمتر از ۱۸.۵
• محدوده بهینه: ۱۸.۵ تا ۲۴.۹
• اضافه وزن: ۲۵ تا ۲۹.۹
• چاقی درجه یک: ۳۰ تا ۳۴.۹
• چاقی درجه دو: ۳۵ تا ۳۹.۹
• چاقی درجه سه: بیش از ۴۰

BMI تنها ابزاری نیست که متخصصان خدمات درمانی برای طبقه بندی انواع وزن استفاده می کنند. ابزارهای دیگر عبارتند از:

• اندازه گیری دور کمر
• اندازه گیری ضخامت پوست با استفاده از کولیس های چین پوستی در نواحی خاصی از بدن، مانند پشت بازوها و زیر تیغه های شانه
• اسکن DEXA و پلتیسموگرافی جابجایی هوا (ADP) – این روش ها کمتر استفاده می شوند

غربالگری خطرات سلامتی با BMI

اگر BMI کمتر از ۱۸.۵ (کمبود وزن) داشته باشید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های زیر باشید:

سوءتغذیه
کم خونی
سیستم ایمنی ضعیف، که می تواند منجر به عفونت ها و بیماری های مکرر شود
پوکی استخوان
ناباروری

اگر کمبود وزن دارید، پزشک شما احتمالاً آزمایش های خون و آزمایش های دیگری را برای بررسی سلامت کلی شما و بررسی سوءتغذیه شما تجویز می کند. به طور کلی، هرچه BMI شما بالاتر باشد، خطر ابتلا به بیماری های زیر بیشتر است:

بیماری قلبی
فشار خون بالا (هایپرتنشن)
دیابت نوع ۲
سنگ کیسه صفرا
استئوآرتریت
آپنه خواب
برخی سرطان ها، از جمله روده بزرگ، سینه، آندومتر و کیسه صفرا
افسردگی و سایر بیماری های روانی

مهم است به یاد داشته باشید که می توانید بدون داشتن BMI بالا، هر یک از بیماری های فوق را داشته باشید. به طور مشابه، می توانید بدون داشتن هیچ یک از این بیماری ها، BMI بالایی داشته باشید. ژنتیک و سایر عوامل، مانند سیگار کشیدن، نقش زیادی در ایجاد این بیماری ها دارند.

اگر BMI شما نشان دهد که ممکن است چاقی داشته باشید، پزشک شما احتمالاً آزمایش های خون خاصی را برای بررسی سلامت عمومی شما، مانند پنل جامع متابولیک و پنل لیپید، تجویز می کند.

BMI برای چه کسانی مناسب است؟

محاسبه‌گر BMI برای اکثر بزرگسالان ۱۸ تا ۶۵ ساله کاربرد دارد. برای موارد زیر دقت کمتری دارد:

عضله‌سازان
ورزشکاران دو استقامت
افراد باردار
جمعیت سالمندان
کودکان خردسال
افراد دارای معلولیت جسمی
افراد با قومیت‌های خاص

چگونه BMI خود را محاسبه کنم؟

شما می توانید BMI خود را با این مراحل محاسبه کنید:

• قدم اول: وزن خود را به کیلوگرم اندازه بگیرید.
• قدم دوم: قد خود را به متر اندازه بگیرید.
• قدم سوم: قد را به توان دو (مجذور) برسانید، یعنی قد را در خودش ضرب کنید.
• قدم چهارم: وزن (کیلوگرم) را بر عدد به دست آمده در قدم سوم تقسیم کنید.
• قدم پنجم: عدد به دست آمده، شاخص توده بدنی (BMI) شما است.

برای مثال، فردی که ۷۰ کیلوگرم وزن و ۱.۷۵ متر قد دارد، BMI خود را به روش زیر محاسبه می کند:

• قدم اول: وزن = ۷۰ کیلوگرم
• قدم دوم: قد = ۱.۷۵ متر
• قدم سوم: قد به توان دو = ۱.۷۵ × ۱.۷۵ = ۳.۰۶۲۵
• قدم چهارم: وزن تقسیم بر قد به توان دو = ۷۰ ÷ ۳.۰۶۲۵ ≈ ۲۲.۸۶
• قدم پنجم: پس BMI شما ≈ ۲۲.۹ است.

BMI سالم چقدر است؟

محدوده بهینه برای BMI سالم بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ در نظر گرفته می شود.

مهم است به یاد داشته باشید که چربی بدن تنها عامل تعیین کننده سلامت کلی نیست. عوامل متعدد دیگری مانند ژنتیک، سطح فعالیت، سیگار کشیدن یا استفاده از دخانیات، نوشیدن الکل و بیماری های روانی همگی بر سلامت کلی شما و احتمال ابتلا به برخی بیماری های خاص تأثیر می گذارند.

محدودیت های BMI چیست؟

نمودار استاندارد BMI به دلایل مختلف محدودیت هایی دارد. به همین دلیل، مهم است که بیش از حد بر BMI خود تأکید نکنید. اگرچه نمودار BMI می تواند برای برخی افراد نادرست باشد، متخصصان خدمات درمانی همچنان از آن استفاده می کنند زیرا سریع ترین ابزار برای ارزیابی میزان چربی تخمینی بدن فرد است.

محدودیت های استفاده از BMI برای کمک به تشخیص انواع وزن

BMI استاندارد در مورد تشخیص انواع وزن محدودیت هایی دارد، از جمله:

• BMI بین توده بدون چربی بدن (وزن همه چیز در بدن شما به جز چربی) و توده چربی تفاوتی قائل نمی شود. به همین دلیل، یک فرد می تواند BMI بالایی (به دلیل عضلانی بودن) داشته باشد، اما همچنان توده چربی بسیار کمی داشته باشد و برعکس.
• نمودار BMI برای مردان و زنان یکسان استفاده می شود، اگرچه زنان بالغ معمولاً چربی بدن بیشتری نسبت به مردان بالغ دارند.
• نمودار BMI برای افزایش میانگین قد بزرگسالان در طول سال ها تنظیم نشده است.

از محاسبه شاخص توده بدنی برای چه کسانی نباید استفاده کرد؟

شاخص توده بدنی (BMI) در نظر نمی‌گیرد که وزن شما عضله است یا چربی. افرادی که توده عضلانی بالاتری دارند، مانند ورزشکاران، ممکن است BMI بالایی داشته باشند اما خطر بیشتری برای سلامتی ندارند. افرادی که توده عضلانی کمتری دارند، مانند کودکانی که رشد خود را کامل نکرده‌اند یا افراد مسن‌تر که ممکن است مقداری از توده عضلانی خود را از دست بدهند، ممکن است BMI کمتری داشته باشند. در دوران بارداری و شیردهی، ترکیب بدن تغییر می‌کند، بنابراین استفاده از BMI مناسب نیست.

ورزشکاران و بدنسازان
کودکان و نوجوانان
خانم های باردار
هر کسی که بالای 65 سال سن دارد
افرادی که به دلیل شرایط پزشکی دچار آتروفی (تحلیل رفتن) عضلات هستند

محدودیت های استفاده از BMI به عنوان یک ابزار غربالگری برای بیماری ها

BMI به عنوان یک ابزار غربالگری برای ارزیابی خطر ابتلا به برخی بیماری های خاص، مانند دیابت نوع 2 و بیماری قلبی، محدودیت هایی دارد، از جمله:

BMI محل یا توزیع چربی بدن را اندازه گیری نمی کند. این یک مشکل است زیرا تجمع چربی اضافی در نواحی خاصی از بدن شما، مانند شکم (شکم)، با خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های مختلف نسبت به تجمع چربی اضافی در سایر نواحی بدن شما، مانند ران ها، همراه است.

رابطه بین BMI و میزان مرگ و میر اغلب عواملی مانند سابقه خانوادگی دیابت، فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی و کلسترول بالا (دیس لیپیدمی)، طول عمر خانوادگی (میانگین طول عمر) یا سابقه خانوادگی سرطان را در نظر نمی گیرد.

خطرات مرتبط با نتایج اضافه وزن در شاخص توده بدن

اضافه وزن خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌ها و مشکلات جدی سلامتی را افزایش می‌دهد. طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، در زیر لیستی از خطرات ذکر شده آمده است:

• فشار خون بالا
• سطح بالاتر کلسترول LDL، که به طور گسترده “کلسترول بد” در نظر گرفته می‌شود، سطح پایین‌تر کلسترول HDL، که در حد متوسط ​​​​کلسترول خوب در نظر گرفته می‌شود، و سطح بالای تری گلیسیرید
• دیابت نوع II
• بیماری عروق کرونر قلب
• سکته مغزی
• بیماری کیسه صفرا
• استئوآرتریت، نوعی بیماری مفصلی ناشی از تجزیه غضروف مفصل
• آپنه خواب و مشکلات تنفسی
• برخی سرطان‌ها (آندومتر، سینه، روده بزرگ، کلیه، کیسه صفرا، کبد)
• کیفیت پایین زندگی
• بیماری‌های روانی مانند افسردگی بالینی، اضطراب و موارد دیگر
• درد بدن و مشکل در عملکردهای فیزیکی خاص
• افزایش خطر مرگ و میر در مقایسه با افرادی که BMI سالم دارند

همانطور که از لیست بالا مشاهده می‌شود، پیامدهای منفی متعدد و در برخی موارد کشنده‌ای وجود دارد که ممکن است ناشی از اضافه وزن باشد. به طور کلی، فرد باید سعی کند BMI خود را زیر ۲۵ کیلوگرم بر متر مربع حفظ کند، اما در حالت ایده‌آل باید با پزشک خود مشورت کند تا مشخص شود که آیا برای سالم‌تر بودن نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود دارد یا خیر.

خطرات مرتبط با نتایج کمبود وزن در محاسبه شاخص توده بدنی

کمبود وزن خطرات مرتبط با خود را دارد که در زیر ذکر شده است:

• سوء تغذیه، کمبود ویتامین، کم‌خونی (کاهش توانایی حمل رگ‌های خونی)
  پوکی استخوان، بیماری که باعث ضعف استخوان می‌شود و خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی
• مشکلات رشد و نمو، به ویژه در کودکان و نوجوانان
• مشکلات احتمالی تولید مثل برای زنان به دلیل عدم تعادل هورمونی که می‌تواند چرخه قاعدگی را مختل کند. زنان کم وزن همچنین احتمال سقط جنین در سه ماهه اول را بیشتر دارند.
• عوارض احتمالی ناشی از جراحی
• به طور کلی، افزایش خطر مرگ و میر در مقایسه با افرادی که BMI سالم دارند.

در برخی موارد، کمبود وزن می‌تواند نشانه برخی بیماری‌ها یا شرایط زمینه‌ای مانند بی‌اشتهایی عصبی باشد که خطرات خاص خود را دارد. اگر فکر می‌کنید خودتان یا کسی که می‌شناسید کمبود وزن دارد، به خصوص اگر دلیل کمبود وزن واضح به نظر نمی‌رسد، با پزشک خود مشورت کنید.

نتایج محاسبه BMI در بزرگسالان:

BMI نمی‌تواند کاملاً دقیق باشد زیرا معیاری برای وزن اضافی بدن است، نه چربی اضافی بدن. BMI بیشتر تحت تأثیر عواملی مانند سن، جنس، قومیت، توده عضلانی، چربی بدن و سطح فعالیت و موارد دیگر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، یک فرد مسن که وزن سالمی دارد، اما در زندگی روزمره خود کاملاً غیرفعال است، ممکن است مقادیر قابل توجهی چربی اضافی بدن داشته باشد، حتی اگر سنگین وزن نباشد. این امر ناسالم تلقی می‌شود، در حالی که یک فرد جوان‌تر با ترکیب عضلانی بالاتر با همان BMI سالم تلقی می‌شود. در ورزشکاران، به ویژه بدنسازانی که به دلیل سنگین‌تر بودن عضله نسبت به چربی، اضافه وزن محسوب می‌شوند، کاملاً ممکن است که در واقع وزن سالمی برای ترکیب بدن خود داشته باشند. به طور کلی، طبق گفته CDC:

• بزرگسالان مسن‌تر معمولاً چربی بدن بیشتری نسبت به بزرگسالان جوان‌تر با BMI یکسان دارند.
• زنان با BMI معادل، چربی بدن بیشتری نسبت به مردان دارند.
• افراد عضلانی و ورزشکاران بسیار آموزش دیده ممکن است به دلیل توده عضلانی زیاد، BMI بالاتری داشته باشند.

نتایج محاسبه BMI در کودکان و نوجوانان:

همان عواملی که اثربخشی BMI را برای بزرگسالان محدود می‌کنند، می‌توانند در مورد کودکان و نوجوانان نیز صدق کنند. علاوه بر این، قد و سطح بلوغ جنسی می‌تواند بر BMI و چربی بدن در کودکان تأثیر بگذارد. BMI شاخص بهتری برای چربی اضافی بدن برای کودکان چاق نسبت به کودکان دارای اضافه وزن است که BMI آنها می‌تواند نتیجه افزایش سطح چربی یا توده بدون چربی (تمام اجزای بدن به جز چربی، که شامل آب، اندام‌ها، عضله و غیره است) باشد. در کودکان لاغر، تفاوت در BMI همچنین می‌تواند به دلیل توده بدون چربی باشد.

با این اوصاف، BMI به طور نسبی نشان‌دهنده‌ی چربی بدن برای ۹۰ تا ۹۵ درصد از جمعیت است و می‌تواند به طور مؤثر در کنار سایر معیارها برای تعیین وزن سالم بدن یک فرد مورد استفاده قرار گیرد.

جمع بندی

شاخص توده بدنی (BMI) ابزاری سریع است که متخصصان این حوزه می توانند از آن برای ارزیابی خطر ابتلا به برخی از بیماری های خاص استفاده کنند. با این حال، BMI همیشه اندازه گیری دقیقی از چربی بدن نیست و تنها تعیین کننده سلامت عمومی شما نیست. اگر در مورد وزن یا خطر ابتلا به برخی از بیماری های خاص، مانند بیماری قلبی، سؤال یا نگرانی دارید، با کلینیک زیبایی هانیل تماس بگیرید.